*Της Ελίνας Τουκουσμπαλίδου
‘Άτεχνη σκαλωσιά’, ‘έκτρωμα’, ‘βδέλυγμα’, είναι μερικές από τις λέξεις που χρησιμοποίησαν οι επικριτές της φετινής επιλογής χριστουγεννιάτικου ‘δέντρου’ για να το χαρακτηρίσουν. Στέκοντας αγέρωχος ο ‘Πύργος του Τάτλιν’ στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων έχει εγείρει ποικίλες αντιδράσεις, έχει μαγνητίσει αρνητικά σχόλια και έχει αποτελέσει πολύκροτο θέμα συζήτησης για τους πολίτες της πόλης, αλλά και όλης της Ελλάδος. Ο Δήμαρχος, καθώς και οι φοιτητές της σχολής Καλών τεχνών, που το σχεδίασαν, βρέθηκαν στη θέση του αποδιοπομπαίου τράγου, διότι τόλμησαν (!) να διαλέξουν κάτι ιδιαίτερο και πιο ‘ψαγμένο’, παρότι απευθύνονταν σε πολλούς. Ως ‘συνήγορος του διαβόλου’ τείνω να συμφωνώ με την επιλογή του έργου αυτού και το προτιμώ σίγουρα από ένα ακόμη γραφικό και τετριμμένο χριστουγεννιάτικο έλατο, που πιθανώς να περνούσε και απαρατήρητο.
Αρχικά, η κατασκευή αυτή αποτελεί έργο μνήμης για τα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917. Συγκεκριμένα, ο ‘Πύργος του Τάτλιν’ είναι έργο θύμησης της Τρίτης διεθνούς του 1919. Εγώ, προσωπικά, μολονότι γνώριζα πως φέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την Ρώσικη επανάσταση, εντούτοις αγνοούσα εντελώς την περίπτωση του Τάτλιν, καθώς και τον σημαίνοντα ρόλο που διαδραμάτισε για την τέχνη του 20ου αιώνα. Οποιαδήποτε πολιτική ιδεολογία ασπάζεται ο κάθε πολίτης, κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί, πως ο πύργος και το πολιτικό – κοινωνικό πλαίσιο που κατέχει, αποτελούν ατόφια και σημαντικά κομμάτια της ιστορίας, η γνώση των οποίων μας καθιστά λίγο ‘σοφότερους’. Διότι ένα απλό δέντρο θα έστεκε ως στεγνό στολίδι, ενώ η φετινή κατασκευή οδήγησε πολλούς να αναζητήσουν το υπόβαθρο και την ιστορία της, να γνωρίσουν μια πτυχή κι ένα κομμάτι της ιστορίας της τέχνης και στο τέλος της ημέρας να έχουν εμπλουτίσει το μυαλό τους με μια περαιτέρω γνώση. Στην δική μου περίπτωση τουλάχιστον, αυτό συνέβη. Αποκόμισα μια παραπάνω γνώση, που ίσως να αποκτούσα πολύ αργότερα ή και ποτέ. Και μου φαίνεται πως η λήψη γνώσεων είναι πάντοτε σπουδαία.
Επιπροσθέτως, πολλοί διατείνονται, πως ο πύργος είναι ακατάλληλος και αταίριαστος με τις γιορτές, καθότι δεν συνάδει με το εορταστικό πνεύμα. Εξαπολύουν μύδρους κατά της επιλογής, επειδή το έργο δεν είναι ‘ούτε χριστουγεννιάτικο, ούτε δέντρο’, την ίδια στιγμή που η πόλη ολόκληρη είναι κατάμεστη από λαμπιόνια, ικανά να ευχαριστήσουν τους πολίτες, που επιθυμούν κάθε σπιθαμή του τόπου να λάμπει από οικεία, προς αυτούς, στολίδια. Με αυτή την άποψη δεν διαφωνώ απόλυτα. Φρονώ πως η παρουσία της κατασκευής θα μου άρεσε ακόμη κι αν υπήρχε ολόκληρο τον χρόνο, όχι μόνο εποχιακά, αφού δεν είναι καθαρά χριστουγεννιάτικη. Μολαταύτα, το γεγονός πως είναι πρωτότυπη, έχει ιστορικό υπόβαθρο, ωθεί στην έρευνα και στην απόκτηση γνώσεων, και δείχνει την ευρηματικότητα των δημιουργών της, μόνο θετικά προσκείμενη θα μπορούσε να με βρίσκει. Σίγουρα η κατασκευή ενός απλού ελάτου θα ήταν πολύ πιο εύκολη, διότι δεν θα ήταν ρηξικέλευθη, δεν θα γεννούσε αντιδράσεις και δεν θα βρισκόταν ως έρμαιο και προϊόν βοράς της κριτικής της μάζας.
Παράλληλα, αρκετοί άνθρωποι ισχυρίζονται πως τα παιδιά, που θα χαιρόντουσαν στη θέαση ενός μεγάλου χριστουγεννιάτικου δέντρου, στέκουν απορημένα μπροστά στην κατασκευή και σίγουρα δεν είναι ευχαριστημένα. Άλλωστε τις γιορτές πρέπει να τις απολαμβάνουν περισσότερο τα ίδια τα παιδιά. Τα Γιάννενα όμως είναι παντού στολισμένα, ενώ στο παραλίμνιο βρίσκονται και τα ‘Ασημένια Χριστούγεννα’, που δέχονται πολλούς επισκέπτες καθημερινά και ικανοποιούν την αδηφάγα όρεξή τους για Χριστουγεννιάτικο πνεύμα. Οπότε θεωρώ πως όλη αυτή η γκρίνια, η κριτική και η μεμψιμοιρία, είναι άτοπες και φυσικά αχρείαστες. Ίσως απλά μας αρέσει να παραπονιόμαστε και να μην είμαστε ευχαριστημένοι με τίποτα. Αυτό βέβαια το αποδεικνύουν και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που κατακλύστηκαν από σχόλια αποτροπιασμού και ψόγων, τα οποία μάλλον δείχνουν πως τελικά είμαστε έρμαια της μαζοποίησης, του λαϊκισμού και της καταπιεσμένης μας οργής, που ψάχνει εναγωνίως και μανιωδώς διέξοδο, έστω και μέσω μιας απλής αφορμής. Εάν το στολίδι της πλατείας όμως ήταν ένα συνηθισμένο δέντρο, οι δημιουργοί θα δέχονταν πάλι μομφές για τυποποίηση, γραφικότητα, έλλειψη φαντασίας και απουσία εφευρετικότητας. Επιπλέον, όλοι κατακρίνουν το έργο, επειδή θεωρούν πως ντροπιάζει τον τόπο, ενώ για τα πραγματικά κακώς κείμενα αδιαφορούν. Διότι κανείς βέβαια δεν νιώθει αισχύνη και αγανάκτηση για το ζήτημα των ναρκωτικών στην Ήπειρο, αλλά φυσικά για το φετινό στολίδι, είναι όλοι κάθετοι και αρνητικοί, καθότι καθιστά τα Ιωάννινα άξια οξείας κριτικής και περίγελου.
Συνοπτικά, ο πύργος τύπου Τάτλιν, που κοσμεί την κεντρική πλατεία της πόλης, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την επικαιρότητα, έχει δεχθεί υπερβολική κριτική, ενώ πρόκειται στην ουσία για ένα εφήμερο στολίδι της εορταστικής περιόδου. Φθάνει στα όρια της γελοιότητας η έκταση που έχει λάβει το θέμα, καθώς μάλιστα έχουν υπάρξει και απειλές για να αποκαθηλωθεί και να αντικατασταθεί από ένα τυπικό έλατο. Κάποιοι το συγκρίνουν με το προπερσινό, πολύ κατώτερό του, κατά την άποψή μου, τρίγωνο, και υποστηρίζουν, πως το επίσης πολύ κατώτερό του, κατά την άποψή μου, ξύλινο και με τρύπες δέντρο, ήταν καλύτερο. Οι ίδιοι άνθρωποι θεωρούσαν αξιόμεμπτα τα δύο προηγούμενα, ενώ τώρα τα παρουσιάζουν ως ιδανικότερα και πιο σπουδαία. Μάλλον πρέπει να αναλογιστούμε πως ένας τόπος δεν χαρακτηρίζεται από ένα απλό έργο διακόσμησης και φυσικά δεν ντροπιάζεται από μια κατασκευή που θα φιλοξενήσει για έναν μονάχα μήνα στο κέντρο του. Οφείλουμε επίσης να διερωτηθούμε, εάν αξίζει τελικά όλη αυτή η ένταση, ο κλαυθμός και ο οδυρμός για ένα έργο της ιστορίας της τέχνης, που προάγει τον πολιτισμό. Άλλωστε κάποιες φορές η γνώση και η απόκτησή της, είναι πολύ πιο σημαντικές από την στείρα διασκέδαση.
Ελίνα Τουκουσμπαλίδου
*Σπουδάστρια Δημοσιογραφίας ΙΙΕΚ ΔΕΛΤΑ Ιωαννίνων
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου