*Της Σέβης Ευθυμίου
Και ποιος δεν έχει δει, δεν έχει ταυτιστεί και δεν έχει αγαπήσει τα κινούμενα σχέδια στην παιδική του ηλικία. Ζωγραφιστές φιγούρες αντί για ηθοποιοί, όπου οι ήρωες είναι συνήθως άνθρωποι, ζώα ή φανταστικά πλάσματα, που είτε μιλούν και συμπεριφέρονται σαν άνθρωποι, είτε όχι, ήταν η αγαπημένη μας συντροφιά σαν παιδιά. Ατελείωτες ώρες περνούσαμε μπροστά από την τηλεόραση βλέποντας με θαυμασμό και κλαυσίγελο τις ιστορίες που εκτυλίσσονταν γύρω από τον καρτουνίστικο κόσμο.
Έχουμε ποτέ σκεφτεί όμως και την άλλη όψη αυτού του αθώου (;) και παιδικού κόσμου; Μήπως τελικά οι πολύχρωμες αυτές και χαρωπές φιγούρες δεν ήταν αυτό που ήθελαν να δείχνουν, αλλά με μια δεύτερη ματιά περνούν πρότυπα, μηνύματα και αξίες που καλύτερα θα ήταν να απέχουν από την παιδική ψυχή;
Παρακάτω λοιπόν έχουμε συλλέξει τα παιδικά που κατά καιρούς έχουν ξεσηκώσει θύελλες αντιδράσεων για το περιεχόμενό τους, το οποίο από πολλούς έχει χαρακτηριστεί ακατάλληλο για τα παιδιά.
Νο1: Πέπα το Γουρουνάκι
Ίσως είναι το παιδικό που έχει κατηγορηθεί περισσότερο από κανένα άλλο για το βαθμό ακαταλληλότητας του προς τα παιδιά, λέγοντας μάλιστα ότι το συγκεκριμένο καρτούν μπορεί να είναι μέχρι και μια αιτία εμφάνισης αυτισμού!!! Σύμφωνα με επιστήμονες και μελετητές του Harvard, το αξιολάτρευτο αυτό ροζ γουρουνάκι προωθεί πρότυπα επιθετικής και ανάρμοστης συμπεριφοράς και αλαζονείας. Ακόμη επιβάλλει συνεχώς τις απόψεις της με το ‘έτσι θέλω’, δε δείχνει σεβασμό ούτε στους γονείς ούτε στους δασκάλους της. Χαρακτηριστικά σε ένα επεισόδιο μάλιστα η Πέπα και ο αδερφός της καλούνται να συμμαζέψουν το δωμάτιό τους και επειδή δεν θέλουν, το καταστρέφουν ολοσχερώς!!!
Νο2: Μπομπ ο Σφουγγαράκης
Άλλο ένα παιδικό που κατά καιρούς έχει συζητηθεί πολύ για τα πρότυπα που προβάλλει , αφού δεν είναι λίγοι αυτοί που έχουν κατηγορήσει το κίτρινο σφουγγάρι, και μάλιστα ανάμεσά τους και μέλη του ΕΣΡ. Για την ακρίβεια έχουν καταγγείλει ότι ο Μπομπ είχε υλικό που «βλάπτει τη πνευματική και ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων», Στην Αμερική, ο συμπαθέστατος Bob βρέθηκε στο στόχαστρο δεξιών υπερσυντηρητικών θρησκευτικών οργανώσεων, οι οποίες υποστήριζαν πως το καρτούν προωθεί την ομοφυλοφιλία στα παιδιά και απείλησαν ότι θα προβούν σε μηνύσεις κατά της δημοφιλούς σειράς. Στην Ουκρανία μάλιστα μάλλον τράβηξαν το πράγμα στα άκρα αφού σταμάτησαν την προβολή του καρτούν καθώς σύμφωνα με την Εθνική Επιτροπή Προστασίας της Δημόσιας Ηθικής της Ουκρανίας «προωθεί τη σεξουαλικότητα και είναι πραγματική απειλή για τα παιδιά», γράφουν στην επίσημη αναφορά τους. Γι'αυτό το λόγο, η αρμόδια επιτροπή επιθυμεί την απαγόρευση της προβολής ολόκληρης της σειράς από την ουκρανική τηλεόραση.
Νο3: Οι Simpsons
Το δημοφιλές animation “The Simpsons” είναι γνωστό για το ριζοσπαστικό χιούμορ του, γεγονός που έχει «προκαλέσει» από πληθώρα αντιδράσεων κατά καιρούς μέχρι και την ολική απαγόρευσή του. Δεν είναι λίγες οι φορές που το χιούμορ του κυρίου Χόμερ γίνεται ιδιαίτερα προκλητικό έως και σεξουαλικό, ενώ πολύ συχνά υπάρχουν ερωτικά υπονοούμενα. Το 2008 μάλιστα η Ρωσία απαγορεύει την προβολή του γιατί τονίζει ότι «προωθεί τη βία και την αντικοινωνική συμπεριφορά, περιέχει πορνογραφικό υλικό και έχει ως στόχο να εμφυτεύσει φόβο, πανικό και τρόμο στα παιδιά που το παρακολουθούν».
Νο4: Ποπάυ
Ο αγαπημένος πρωταγωνιστής Ποπάυ κερδίζει δημοφιλία και θαυμασμό επειδή είναι ο δυνατότερος και ο σκληρότερος της παρέας, και όχι για κάποιο πνευματικό του επίτευγμα. Έτσι μοιραία στο μυαλό τους θα διαμορφωθεί η αντίληψη ότι η μυϊκή δύναμη είναι το εισιτήριο για την κοινωνική αποδοχή και επιτυχία. Το σπανάκι ακόμη αναπληρώνει τη φυσική κατωτερότητα σαν φίλτρο μαγικό. Δεν είναι λίγες οι φορές άλλωστε που τα παιδιά θέλουν να το φάνε για να γίνουν κι αυτά δυνατά σαν τον Ποπάυ. Ακόμη κυριαρχεί η αγριάδα, η βία και ένας κόσμος με αντεστραμμένες τις αξίες από τον κόσμο της πραγματικότητας.
Νο5: Flingstones
Ένα από τα πιο δημοφιλή παιδικά καρτούν στην ιστορία της τηλεόρασης γεννιέται. Οι Flinstones ήταν το πρώτο τηλεοπτικό καρτούν που φιλοδοξούσε να προσελκύσει όλη την οικογένεια. Ένα ακόμα που κατάφερε όμως ήταν να προκαλέσει αντιδράσεις τόσο με τις σεξιστικές συμπεριφορές ταν αρσενικών έναντι στις γυναίκες τους όσο και με την διαφήμιση των τσιγάρων Winston που προβαλλόταν στη μέση κάθε επεισοδίου. Στην αρχή, ο Fred με τον Barney αράζουν χωρίς να κάνουν απολύτως τίποτα ενώ οι γυναίκες τους φτύνουν αίμα κάνοντας τις δουλειές του σπιτιού. Έπειτα, ο Barney προτείνει να καπνίσουν ένα Winston για να χαλαρώσουν.. Οι δύο άντρες συνεχίζουν ατάραχοι να καπνίζουν προβάλλοντας το πρότυπο του καπνιστή ως κάτι υγιές και φυσιολογικό , με τον Barney μάλιστα να αναλύει τη γεύση και τη ποιότητα του καπνού. Τα Winston αποσύρθηκαν από την διαφήμιση στην επόμενη σεζόν της σειράς και αντικαταστάθηκαν με τον φυσικό χυμό Welch.
Πέρα από τα παραπάνω παιδικά πολλά ακόμη της σημερινής εποχής είναι εκείνα που προβάλλουν πρότυπα βίας, σωματικής και λεκτικής, αγριάδας και φυσικής-σωματικής υπεροχής, ως το μόνο μέσο για να νικήσει ο ήρωας. Χαρακτηριστικά σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε για τη βίαιη συμπεριφορά των εφήβων, τέτοιου είδους συμπεριφορές έχουν τις ρίζες τους και στην παρακολούθηση βίαιων προγραμμάτων. Ενδεικτικά, η έρευνα εκτιμά ότι τα παιδιά περνούν 13.000 ώρες στο σχολείο (απ’ τη στιγμή που αρχίζουν μέχρι την «αποφοίτησή» τους) και 18.000 ώρες παρακολουθώντας τηλεόραση. Ο Hulk, o Ironman, oι Transformers, ακόμη και οι Paower Rangers είνια ενδεικτικά κάποια από τα παιδικά που γεννούν την βία και μάλιστα σε μια ηλικία που ψυχή των παιδιών είναι λευκό χαρτί, πάνω στο οποίο γράφεται κάθε ερέθισμα, επιρροή και πληροφορία που δέχονται, επηρεάζοντας το μέλλον τους. Τα βίαια κινούμενα σχέδια είναι ένας -από καιρό αποδεδειγμένος σίγουρος τρόπος, για να καλλιεργηθούν στα παιδιά βίαιες συνήθειες.
Εκτός από τη βία βέβαια δημιουργούν προσδοκίες οι οποίες στην πραγματικότητα δεν θα έπρεπε να υφίσταντο και υποβαθμίζουν κατά πολύ το ρόλο της γυναίκας η οποία περιμένει έναν ιππότη να την σώσει απ’ τη φυλακή της. Ή έναν ρωμαλέο γόνο καλής οικογενείας να την βγάλει απ’ τη μιζέρια της. Δεν υποστηρίζουμε ότι οι γονείς κοριτσιών πρέπει να κλείνουν υστερικά την τηλεόρασή τους κάθε φορά που μια όμορφη πρωταγωνίστρια βρίσκει τον πρίγκιπα της. Όμως, κακά τα ψέματα: η Σταχτοπούτα πέρασε τη μισή της ζωή τρίβοντας πατώματα, ενώ η Μουλάν έσωσε την Κίνα.
Ακόμη και στα πιο παλαιά παιδικά όπως στο Μικι-Μαους και στο Ντοναλτ, βλέπουμε ότι η παραγωγή πλούτου δεν είναι καρπός εργασίας, στον ντοναλτικό κόσμο κανείς δεν εργάζεται για να παράγει , αλλά όλα τα χρήματα είναι απόρροια κάποιου θησαυρού ή κληρονομιάς. Ακόμη και ο Μίκυ με την Μίνι είναι τόσα χρόνια μαζί, παίζουν , χαμογελούν αλλά πουθενά δεν γίνεται λόγος για γάμο και οικογένεια, αλλά όλες οι σχέσεις κινούνται σε ένα πλαίσιο ελευθερίας.
Θα ήταν παράλογο βέβαια αυταρχικό και πολύ φοβικό να προβαίναμε σε καθολική απαγόρευση αλλά καλό θα ήταν υπάρχει η εποπτεία των προγραμμάτων που παρακολουθούν, αναλογιζόμενοι όλους τους τρόπους, με τους οποίους τα κινούμενα σχέδια επιδρούν στην παιδική ψυχολογία, καλλιεργώντας συμπεριφορές και διαμορφώνοντας πρότυπα -με θετικό ή αρνητικό τρόπο-, ανάλογα με το περιεχόμενο των cartoons που προτιμούν ή τους επιτρέπεται να βλέπουν.
Από την άλλη βέβαια τα παιδιά είναι απλώς παιδιά, κάτι που σημαίνει ότι δεν έχουν εξασκηθεί να διαβάζουν πίσω από τις λέξεις , όπως οι μεγάλοι και γι αυτά, τα παιδικά είναι απλώς ... παιδικά. Δίχως τα δεύτερα μηνύματα, δίχως τα άσχημα πρότυπα και τις αξίες που προβάλλουν, είναι απλά χαρούμενες χρωματιστές φιγούρες και τίποτα παραπάνω.
Μήπως λοιπόν γινόμαστε υπέρ του δέοντος καχύποπτοι και υπεραναλύουμε τα πράγματα, και συνεπώς και για μας τα καρτούν θα έπρεπε να είναι απλώς καρτούν; ... Ή μήπως – και μετά τα παραπάνω- όχι;
Ιδού η απορία!
Σέβη Ευθυμίου
Σπουδάστρια Δημοσιογράφιας ΙΙΕΚ ΔΕΛΤΑ Ιωαννίνων
Πηγές: In2life.gr,tovima.gr,sigmalive.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου