Γιατί το πρόσωπο μας είναι οβάλ;

Έχετε αναρωτηθεί ποτέ γιατί το σχήμα του προσώπου μας είναι αυτό που είναι; Ποιος και πως το καθορίζει; Γιατί άλλα πρόσωπα είναι πιο στρογγυλά και... άλλα πιο μακρόστενα; Γιατί σε κάποιους τα μάτια είναι πιο μακρυά το ένα από το άλλο, κάποιοι έχουν διαφορετικές μύτες, ή σχήμα στα χείλια; Ολλανδοί επιστήμονες ανακάλυψαν πέντε γονίδια που ρυθμίζουν το σχήμα του προσώπου ενός ανθρώπου. Η ανακάλυψη μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση των ανωμαλιών του προσώπου μερικών ανθρώπων, ενώ μελλοντικά ίσως βοηθήσει τις εγκληματολογικές υπηρεσίες να σχηματίζουν μια εικόνα του προσώπου ενός υπόπτου μόνο από την ανάλυση του διαθέσιμου γενετικού υλικού του, με τον ίδιο τρόπο που τα δαχτυλικά αποτυπώματα προδίδουν την ταυτότητα κάποιου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Μάνφρεντ Κάιζερ του τμήματος μοριακής βιολογίας της Ιατρικής Σχολής του πανεπιστημίου Έρασμος του Ρότερνταμ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό γενετικής "PLoS Genetics", μελέτησαν περίπου 10.000 άτομα, συσχετίζοντας το πορτρέτο τους με την ανάλυση του DNA τους.

Με αυτό τον τρόπο εντόπισαν πέντε γονίδια (PRDM16, PAX3,TP63, COL17A1, C5orf50) που σχετίζονται με διαφορετικά σχήματα προσώπου. Από αυτά, τα τρία είχαν προταθεί και στο παρελθόν ότι εμπλέκονται στην μορφολογία του προσώπου, κάτι που η νέα μελέτη επιβεβαίωσε, ενώ εντοπίστηκαν ακόμα δύο, τελείως άγνωστα μέχρι τώρα.

Ανάλογα με τα γονίδια που έχει κανείς, αυξάνεται η πιθανότητα το πρόσωπό του να έχει το ανάλογο σχήμα. Τα γονίδια, μεταξύ άλλων, καθορίζουν τη θέση των μάγουλων, την απόσταση ανάμεσα στα μάτια, το μήκος και πλάτος της μύτης κ.α.

Προς το παρόν πάντως, η συσχέτιση ανάμεσα στο DNA και το πορτρέτο του προσώπου πολύ απέχει από το να θεωρηθεί πλήρης. Σε συνδυασμό όμως με άλλα πρόσφατα ευρήματα, όπως η αξιοποίηση του γενετικού υλικού για την πρόβλεψη του χρώματος των μαλλιών και των ματιών, καθώς και της ηλικίας από την ανάλυση του αίματος, οι εγκληματολογικές υπηρεσίες έχουν σιγά-σιγά νέα γενετικά «εργαλεία» στο οπλοστάσιό τους, τα οποία αναμένεται να χρησιμοποιηθούν περισσότερο στο μέλλον.

Όπως είπε ο καθηγητής Κάιζερ, «αυτά τα πρώτα ευρήματα σηματοδοτούν την αρχή της γενετικής κατανόησης της μορφολογίας του ανθρώπινου προσώπου» και πρόσθεσε ότι στο μέλλον αναμένεται να βρεθούν και άλλα σχετικά γονίδια. Έως τώρα σχεδόν τίποτε δεν ήταν γνωστό για τους γενετικούς παράγοντες που διαμορφώνουν το πρόσωπο ενός ανθρώπου.

«Όπως συμβαίνει με το ύψος, περιμένουμε ότι το σχήμα του προσώπου επηρεάζεται από πολλές εκατοντάδες ή και χιλιάδες γονίδια με μικρή επίδραση το καθένα», δήλωσε η πιο απαισιόδοξη γενετική επιδημιολόγος Λαβίνια Πατερνόστερ του πανεπιστημίου του Μπρίστολ. Γι' αυτό, όπως είπε, «αν και αρχίζουμε να κατανοούμε τις επιρροές με βάση τις οποίες αναπτύσσεται το ανθρώπινο πρόσωπο, πολύ απέχουμε από το να είμαστε σε θέση να προβλέψουμε ένα ανθρώπινο πρόσωπο μόνο από το γενετικό κώδικα κάποιου».

«Είμαστε ακόμα στην αρχή. Δεν είναι ακόμα σαφές αν το νέο εγκληματολογικό εργαλείο θα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί με ακρίβεια. Το ερώτημα παραμένει ανοικτό», παραδέχτηκε και ο Κάιζερ, ο οποίος θα συνεχίσει την έρευνα για τον εντοπισμό και άλλων γονιδίων του προσώπου.

Ορισμένοι επιστήμονες πάντως αισιοδοξούν ότι σε δύο έως πέντε χρόνια θα είναι πλέον εφικτή μια έστω μερική ανακατασκευή του πορτρέτου ενός υπόπτου μόνο από το DNA του, κάτι όμως που μένει να αποδειχτεί στην πράξη.