Η κατάθλιψη του φθινοπώρου

Η επιστροφή από τις διακοπές – αλλά και για όσους δεν κατάφεραν φέτος να φύγουν μακριά από την πόλη, απλώς και μόνο το τέλος του καλοκαιριού – μας φέρνει... αντιμέτωπους με αυτό που ατύπως ονομάζεται «Σύνδρομο κατάθλιψης μετά τις διακοπές» ή PVDS (Post-Vacations Depression Syndrome). Η ψυχολόγος - ψυχοθεραπεύτρια δρ Μυρσίνη Κωστοπούλου δίνει πρακτικές συμβουλές που θα κάνουν την επιστροφή μας στην καθημερινότητα πιο εύκολη και πιο δημιουργική.

Υπάρχει πραγματικά σύνδρομο μελαγχολίας μετά τις διακοπές;

Η μετάβαση από τις καλοκαιρινές διακοπές στη φθινοπωρινή καθημερινότητα της πόλης μπορεί να μιμηθεί μια μορφή συνδρόμου, δηλαδή ενός συνόλου κλινικών συμπτωμάτων που επιδεινώνουν την καθημερινότητα του ατόμου. Eχει παρατηρηθεί ότι μεγάλο ποσοστό ατόμων παρουσιάζουν διαταραχές στον ύπνο, αίσθημα σωματικής και ψυχικής κόπωσης, ευμεταβλητότητα της διάθεσης και έλλειψη κινήτρου για εργασία.

Τα συμπτώματα αυτά είναι καταθλιπτικού τύπου, αντιδραστικά στις συνθήκες αλλαγής - μετάβασης (όχι ενδογενή δηλαδή) και παροδικά. Τείνουν να μειώνονται όσο το άτομο καταφέρνει και προσαρμόζεται στην καθημερινή του ζωή, ανταποκρινόμενο σταδιακά στις ευθύνες του.

Πόσο χρόνο χρειάζεται κανείς να προσαρμοστεί;

Ο χρόνος προσαρμογής είναι υποκειμενικός και έχει να κάνει με τους ρυθμούς προσαρμοστικότητας του ατόμου και σε άλλους τομείς της ζωής του και σε αλλαγές γενικότερα. Κατά κανόνα διαρκεί λίγες ημέρες, αλλά ανάλογα με τις αντιστάσεις τού ατόμου στην προσαρμογή του μπορεί να διαρκέσει και εβδομάδες.

Ποια άτομα το αισθάνονται εντονότερα;

Πιο επιρρεπή είναι τα άτομα που δυσκολεύονται στη διαχείριση των αλλαγών στη ζωή τους, που είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη, τα άτομα που δεν αντλούν ιδιαίτερη ικανοποίηση από την εργασία και την καθημερινότητά τους ή που δεν βρίσκουν ουσιαστικό νόημα στην καθημερινότητά τους, καθώς και αυτά στα οποία απουσιάζει ένας υποστηρικτικός κύκλος ανθρώπων.

Πόσο εντείνει η οικονομική κρίση τη δυσκολία της επιστροφής;

Οι διακοπές κατά κανόνα λειτουργούν αποφορτιστικά. Η εποχή της οικονομικής κρίσης έχει αυξήσει σημαντικά τα ποσοστά κατάθλιψης στον γενικό πληθυσμό, οπότε η μελαγχολία μετά τις διακοπές εντάσσεται στη μελαγχολία της εποχής μας, που έχει πάρει πλέον κοινωνικές και οικουμενικές διαστάσεις.

Αν σκεφτούμε ότι 1 στους 10 ανθρώπους πάσχει σήμερα από κατάθλιψη και ότι αυτό το ποσοστό έχει αυξηθεί κατά 5% λόγω κρίσης, μπορούμε να φανταστούμε την επιστροφή από τις διακοπές ως έναν ακόμη μικρό κύκλο «υποτροπής» στα ήδη ευάλωτα στην κατάθλιψη άτομα αλλά και στα μη καταθλιπτικά άτομα, που όμως βιώνουν τις ματαιώσεις μιας δύσκολης και σκληρής εποχής.

Συχνά το άγχος των οικονομικών προβλημάτων ή της απώλειας της εργασίας μεταμφιέζεται σε καταθλιπτικό επεισόδιο και η επιστροφή από τις διακοπές θυμίζει έναν ακόμη σκληρό αγώνα επιβίωσης.