Θεόδ. Παπαγιάννης: Να συντηρηθούν και ν’ αναδειχθούν τα έργα τέχνης στην πόλη των Ιωαννίνων

Την άποψη, ότι τα καλλιτεχνικά έργα που βρίσκονται στην πόλη των Ιωαννίνων, όπως προτομές και αγάλματα, πρέπει όχι μόνο να συντηρηθούν, αλλά και να αξιοποιηθούν εξέφρασε ο διεθνούς φήμης Ηπειρώτης γλύπτης Θεόδωρος Παπαγιάννης.  Σε επιστολή του (που ζήτησε να διαβαστεί στο Δημοτικό Συμβούλιο) προς τον Δήμαρχο Ιωαννίνων Φιλ. Φίλιο, ο γνωστός καλλιτέχνης (ομότ. καθηγητής της Ανωτ. Σχολής Καλών Τεχνών), προτείνει την αξιοποίηση των προτομών και των αγαλμάτων, που βρίσκονται σε διάφορα κεντρικά σημεία της πόλης, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης των 100 χρόνων από την απελευθέρωσή της.  Παράλληλα, ο Θεόδωρος Παπαγιάννης στηλιτεύει την αδιαφορία Φορέων, Αρχών και πολιτών για τους βανδαλισμούς που δυστυχώς συχνά γίνονται σε αυτές τις προτομές και τα αγάλματα, σημειώνοντας, ότι αμαυρώνεται η εικόνα της πόλης από αυτές τις καταστροφές.

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ…

Να τι γράφει στην επιστολή του ο Θεόδωρος Παπαγιάννης προς τον Δήμαρχο:

«Αγαπητέ Κε Δήμαρχε,
Πριν από λίγες μέρες που βρισκόμουν στα Γιάννενα και έκανα βόλτα στο Μόλο, εξεπλάγην όταν αντίκρισα το βάθρο της προτομής του Αλέξανδρου Πάλλη σμπαραλιασμένο χωρίς την προτομή. Προφανώς κάποιος από τους φουριόζους νέους οδηγούς θα έπεσε πάνω με ταχύτητα για να προξενήσει τέτοιο χτύπημα ώστε να κουνηθεί όλο το βάθρο και φυσικά να πέσει η μαρμάρινη προτομή.
Να πω εδώ ότι η προτομή αυτή όπως κι εκείνη του Μαβίλη είναι από τα ελάχιστα έργα τέχνης υψηλής ποιότητας που έχουμε στην πόλη μας και λέω έχουμε γιατί πιστεύω πως την περιμαζέψατε έστω και με πολύ μεγάλες φθορές. Αν έπεσε κάτω, με το χτύπημα και μαρμάρινη όπως είναι θα έχει πάθει μεγάλη ζημιά. Δεν άκουσα τίποτα τόσο καιρό και θέλω να μάθω από υπεύθυνα χείλη τι ακριβώς συμβαίνει. Το γνωρίζετε κατ' αρχάς το γεγονός; Την περιμάζεψε κάποιος την προτομή; Σε τι κατάσταση είναι; Που βρίσκεται τώρα; Τι σκοπεύετε να κάνετε; Είναι λίγα από τα ερωτήματα. Όπως σας είπα την προτομή αυτή τη θεωρώ σπουδαίο έργο τέχνης πέρα από το γεγονός ότι τιμούσε ένα σπουδαίο ποιητή. Από τη μεριά μου είμαι διατεθειμένος να κάνω ότι είναι δυνατό για να ξαναπάει το έργο στη θέση του. Αν δηλαδή η προτομή έχει φθορές να την αποκαταστήσω και επειδή η αποκατάσταση δεν θα διατηρηθεί στον εξωτερικό χώρο σε ένα τέτοιο κλίμα, να κάνουμε ένα αντίγραφο σε ορείχαλκο και αυτή να τη βάλετε μέσα στο Δημαρχείο ή στο Πνευματικό Κέντρο κάπου πάντως σε εσωτερικό χώρο. Το ίδιο κάναμε και με τον αείμνηστο Κ. Φρόντζο όταν ένα πρωί με πήρε συντετριμμένος στην Αθήνα να μου πει ότι βρήκε τις μαρμάρινες προτομές στο Άλσος των Ποιητών ακρωτηριασμένες με σπασμένα αυτιά, μύτες κ.τ.λ.

ΟΙ ΒΑΝΔΑΛΙΣΜΟΙ

Με την ευκαιρία αυτού του γεγονότος που δεν μπορώ να το χαρακτηρίσω, θα ήθελα να θίξω γενικότερα το θέμα με τους βανδαλισμούς των έργων τέχνης στην πόλη μας. Ίσως δεν γνωρίζετε ότι πριν 10 τουλάχιστον χρόνια βρέθηκε να λείπει από το βάθρο της, η προτομή του Χρήστου Μακρή, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών που σαν εθελοντής και αρχηγός του σώματος Κρητών σκοτώθηκε στο Δρίσκο μαζί με τον Μαβίλη. Κρίναμε σκόπιμο τότε να τον τοποθετήσουμε πιο πέρα από τον Μαβίλη και να κοιτάει τον τόπο της θυσίας του, το Δρίσκο. Για την ιστορία σας γράφω ότι την προτομή αυτή δεν την παρήγγειλε ο Δήμος ως όφειλε αλλά τα ανίψια του από το Ρέθυμνο, ο Λεωνίδας και ο Χρήστος Μακρής, ο ένας σπουδαίος δικηγόρος και ο άλλος φιλόλογος- συγγραφέας. Αυτοί έκαναν και στο Δρίσκο μνημείο για το θείο τους. Αυτοί ήταν που μου τηλεφώνησαν από την Κρήτη ότι λείπει η προτομή από τη θέση της στα Γιάννενα. Κανένας άλλος από το Δήμο ή τους πολίτες. Σαν δηλαδή να μην είχε συμβεί τίποτα στην πόλη... Πρέπει να πω πως ψάξαμε πολύ να μάθουμε τι ακριβώς συνέβη και πού επιτέλους βρίσκεται η προτομή. Στο τέλος βρέθηκε αλλά δεν έκαναν τον κόπο να με καλέσουν να την ξανατοποθετήσω εγώ παρά το ότι τους το ζήτησα αλλά αφήνοντάς θρυμματισμένο το συμπαγές μάρμαρο την κάρφωσαν με άσχημο τρόπο και είναι ευτύχημα ότι ακόμη είναι στη θέση της. Αν δεν την ξαναπετάξουν υπάρχει κίνδυνος να την καλύψει με τα τραπέζια και τις τέντες το κέντρο Αγνάντι που διαρκώς επεκτείνεται και λίγο λίγο την πνίγει.
Από την άλλη μεριά του κάστρου στο πάρκο Κατσιάρη είχαμε τοποθετήσει έναν άλλο ευπατρίδη και αυτός εθελοντής άφησε το Δημαρχείο Λεμεσού και ήρθε να πολεμήσει για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων αλλά είχε την ίδια τύχη με τον Μακρή και τον Μαβίλη. Αυτή την προτομή την παρήγγειλε ο Δήμος επί δημαρχείας κου Ελ. Γκλίναβου και θυμάμαι στα εγκαίνια κλαίγαμε όλοι όταν από την Κυπριακή αποστολή κάποιος που δεν θυμάμαι διάβασε τις επιστολές του από το μέτωπο για τη μάνα του. Τι φιλοπατρία εξέφραζαν... Ωραιότατη προτομή μαρμάρινη υπάρχει στο Δημοτικό Πάρκο Λεμεσού και είναι έργο του σπουδαίου γλύπτη Δημητριάδη.
Σας κουράζω ίσως αλλά πρέπει να μάθετε κι αυτό. Μια μέρα πριν από 2-3 χρόνια περπάταγα στο παραλίμνιο από τη μεριά των σφαγείων, πέρασα τη σκάλα και βρέθηκα σε ένα σκέτο βάθρο χωρίς προτομή. Άλλο σοκ γιατί έλειπε η προτομή; Ποιος το έκανε αυτό, που βρίσκεται; Την έριξαν στη Λίμνη; Κανένας από το Δήμο δεν είδε ότι έλειπε η προτομή να το αναφέρει; Παίρνω τηλέφωνο τον τότε Δήμαρχο κο Γκόντα να το ρωτήσω τι συμβαίνει. Δεν ήξερε για το γεγονός και μου απάντησε πως θα ερευνήσει και θα μου πει. Τελικά η προτομή βρισκόταν σε κάποια αποθήκη του Δήμου, ποιος ξέρει πόσο καιρό. Αυτός που τη βρήκε δεν έκανε τον κόπο να τον ενημερώσει. Το θεώρησε φαίνεται ανάξιο αναφοράς το γεγονός ότι κατεδαφίστηκε η προτομή βίαια από το βάθρο της. Τελικά ψάχνοντας τη βρήκα σε άθλια κατάσταση με σπασμένους τους πύρους και ρυπαρή. Ανέλαβα να την αποκαταστήσω, την ξαναπήγα στο χυτήριο, την καθάρισα και την έφερα να τη ξανατοποθετήσω. Με την ευκαιρία καθάρισα το βάθρο από τα χυδαία συνθήματα το ΠΑΣ που περιττό να πω ότι είναι το κυρίαρχο σύνθημα σε όλα τα γλυπτά στα δημόσια κτίρια κ.τ.λ. και ας υπήρχε γραμμένο στο βάθρο ότι ο Δήμαρχος Λεμεσού Χριστόδουλος Σιόζος έπεσε στο Δρίσκο για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων.

ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ...

Μετά ταύτα βγάλτε κε Δήμαρχε τα συμπεράσματά σας. Εγώ μένω κατάπληκτος πρώτα από την αδιαφορία των αρχών και των πολιτών. Φαίνεται ότι τα έργα τέχνης τα κάνουμε εμείς οι γλύπτες για να ξεσπούν οι κάθε λογής βάνδαλοι πάνω τους. Έπειτα, πως αν στην περίπτωση του Χρήστου Μακρή δεν μάθαινε για την αφαίρεση της προτομής ο ανιψιός του από την Κρήτη να με ειδοποιήσει και στην περίπτωση του Χριστόδουλου Σιόζου εγώ προσωπικά να δω ότι λείπει η προτομή πιθανότατα κανένας από την πόλη δεν θα ενδιαφερόταν αν αυτοί που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πόλης μας θα ήταν στα βάθρα τους. Αυτό το συμπέρασμα βγάζω αφού κανένας δεν ενδιαφέρθηκε από την πόλη και προ παντός η Δημοτική αρχή, ούτε με ενημέρωσε κανείς. Περιττό να πω ότι βανδαλισμούς ανάλογους φαίνεται να έχει υποστεί η προτομή του θείου μου Χ. Κατσιάρη στο πάρκο του όπως και του Γεωργίου Σταύρου μπροστά στην Εθνική Τράπεζα. Το βάθρο έχει φθορές, η προτομή ξηλώθηκε και την ξανατοποθέτησαν με άσχημο τρόπο. Δεν θα αναφερθώ στα γλυπτά του συμποσίου που είναι γεμάτα συνθήματα και αφώτιστα ενώ φωτίστηκε όλη η πόλη και ειδικά το κάστρο ξοδεύοντας εκατομμύρια, δεν πέρασε κανενός από το μυαλό ότι θα ήταν ωραίο να βάλουν για τη νύχτα ένα φως και σε εκείνα τόσο για να τα αναδείξουν  όσο και να τα προστατέψουν κάπως από τη ρύπανση αφού αυτά ρυπαίνονται συνήθως το βράδυ.

ΔΕΝ ΑΞΙΖΟΥΝ...

Επανέρχομαι όμως κε Δήμαρχε, στο θλιβερό γεγονός της καταστροφής της προτομής του Α. Πάλλη. θα ήθελα μια υπεύθυνη απάντηση από εσάς που ξέρω την ευαισθησία σας για την τέχνη. Κατά τα άλλα τι να πω, να ευχηθώ και μη χειρότερα. Θα ήθελα η επιστολή αυτή να διαβαστεί στο Δημοτικό Συμβούλιο γιατί πιθανόν πολλοί να μη γνωρίζουν τίποτα για όλα αυτά τα τραγικά γεγονότα και κλείνω με το εξής θλιβερό συμπέρασμα ότι οι πόλεις που κακοποιούν τους ελευθερωτές τους και αφανίζουν τους ποιητές γρήγορα θα αφανιστούν κι αυτές! Να προσθέσω ακόμη ότι ανεξάρτητα αν είναι 5 η 10 αυτοί που κάνουν τους βανδαλισμούς ο αντίκτυπος έχει επιπτώσεις στην εικόνα της πόλης και ειλικρινά πιστεύω πως τα Γιάννενα δεν αξίζουν τέτοιας τύχης. Στο τέλος μας περιμένει η απόλυτη βαρβαρότητα. Να πω ακόμη ότι είναι μια ευκαιρία ενόψει των 100 χρόνων από την Απελευθέρωση της πόλης μας να γίνει μια συντήρηση και ανάδειξη όλων των καλλιτεχνικών έργων που βρίσκονται στα Γιάννενα. Ευχαριστώ για την υπομονή σας.

Θεόδωρος Παπαγιάννης
Γλύπτης- Ομ. Καθηγητής
Α.Σ.Κ.Τ. Αθηνών»

Πηγή: "Πρωινός Λόγος"