Αιχμάλωτοι του παρελθόντος
* της Μπούνα Ανδρομάχης, Κοινωνικής Ανθρωπολόγου
Το παρελθόν… μεγάλη συζήτηση, με πολλά ερωτήματα. Είναι θεραπευτικές οι θύμισες είτε όχι; Μας καθορίζουν το παρόν μας ή όχι; Οι απόψεις και γι αυτό το θέμα όπως και για τα περισσότερα θέματα που αφορούν τη ψυχοσύνθεση του ανθρώπου, διίστανται. Αρκετοί πρεσβεύουν την ρήση « όποιος δε θυμάται το παρελθόν του, είναι καταδικασμένος να το ξαναζήσει», θεωρούν λοιπόν πως μέσω του φόβου ως προς τις επιλογές του παρελθόντος ο άνθρωπος θα κινηθεί στο μέλλον με πιο ασφαλή επιλογές και κινήσεις.. έμαθε να αποφεύγει τα ίδια «λάθη». Αντίθετα το ποσοστό των ανθρώπων που φαίνεται να ρισκάρει στις επιλογές του, να λειτουργεί αυθόρμητα, θεωρεί πως «Η πρώτη συνταγή για την ευτυχία είναι να αποφεύγεις τις μεγάλες αναπολήσεις από το παρελθόν»…
Πολλές φορές όταν μοιραζόμαστε με κάποιον φίλο μας ένα γεγονός με ατελέσφορο αποτέλεσμα, τυχαίνει κάποιες φορές για δικούς του λόγους να μας εξηγεί πως είμαστε έρμαια των επιλογών μας, δηλαδή οι επιλογές μας, μας οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Σε αυτό το σημείο δηλαδή, μας οδήγησε το παρελθόν μας. Μας έφεραν οι επιλογές μας. Καλές και κακές. Έξυπνες και χαζές. Όλες.Τελικά είμαστε αιχμάλωτοι του παρελθόντος;
Οι γυναίκες φαίνεται περισσότερο… Στη σύγχρονη κοινωνία αυθαίρετα επικρατεί η άποψη πως ένας άνδρας που έχει παρελθόν είναι «άνδρας» με όλη τη σημασία της λέξεως, όπως την ορίζει ο καθένας, σκληρός με εμπειρίες. Άρα είναι προς τιμήν του να έχει το δικό του παρελθόν. Αντίθετα για μία γυναίκα είναι απαγορευτικό αυτό… για μία γυναίκα το παρελθόν της ορίζεται από την κοινωνία αρνητικά ως προς το μέλλον της. Δεν είναι «συνετή» γυναίκα, δεν είναι από «οικογένεια», γι αυτό και πολλές γυναίκες αποκρύπτουν το παρελθόν τους στους άνδρες, διότι έχουν οδηγηθεί σε αυτό για να μπορέσουν να ενσωματωθούν ομαλά στην κοινωνία.
Στις συζητήσεις μας με τους φίλους μας αν παρατηρήσεις, οι φράσεις μας ξεκινάνε συνήθως με το «θυμάσαι τότε…»..Βέβαια προσπαθώντας να κρατήσεις ζωντανές τις στιγμές που γλιστρούσαν, χάνεις μια αιωνιότητα. Το να αναπολείς καλές στιγμές από το παρελθόν , μερικούς τους κάνει να συγκρίνουν το παρόν τους και έτσι μελαγχολούν, άλλους τους κινητοποιεί και θέτουν το παρελθόν ως παράδειγμα προς μίμηση και κίνητρο για να ζήσουν και στο παρόν ίδιες όμορφες στιγμές.
Γι αυτό είναι τόσο δύσκολο να συμβουλέψεις ένα φίλο σου πόσο μάλλον «άγνωστους αναγνώστες» και να τους επιβάλλεις άθελα σου τη δική σου οπτική για τα πράγματα. Θα πρέπει να θυμάσαι πώς ο κάθε άνθρωπος έχει το δικό του παρελθόν, το δικό του παρόν και το δικό του μέλλον, άφησε τον να σχεδιάσει μόνος του το μέλλον είτε αν θέλει να βουτάει την πένα του στο παρελθόν του είτε όχι..
Νομίζω πως όλοι συμφωνούμε ότι το παρελθόν έχει περάσει…
Το πορτραίτο ενός γάμου
*Της Μπούνα Ανδρομάχης, Κοινωνικής Ανθρωπολόγου
«Όταν ο Αλκιβιάδης ρώτησε τον Σωκράτη ‘’να παντρευτεί κανείς ή να μην παντρευτεί’’ ο Σωκράτης του είπε: ‘’Αν παντρευτείς θα το μετανιώσεις και αν δεν παντρευτείς πάλι θα το μετανιώσεις’’».
Ερώτημα, προβληματισμός πάντα επίκαιρος, που ταλανίζει τους υποψήφιους γαμπρούς και νύφες αλλά και τους ήδη παντρεμένους για το αν πήραν τη σωστή απόφαση, πώς θα ήταν αν δεν είχαν παντρευτεί και άλλου τέτοιου είδους υπαρξιακοί προβληματισμοί… Όμως γιατί να υπάρχει τέτοιου είδους προβληματισμός για το αν θα παντρευτώ ή όχι και να μην προβληματιζόμαστε για το ότι υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που συζητάνε και τους απασχολεί αυτό το ‘ γεγονός’; Από πού πηγάζει αυτή μας η σκέψη τόσο αυθόρμητα όταν φθάνουμε στη λεγόμενη ‘αναπαραγωγική’ ηλικία;
Μία από την πιο διαδεδομένη κοινωνική κατασκευή είναι αυτή της συντροφικότητας και της οικογένειας με σκοπό την επίτευξη της προσωπικής μας ευτυχίας. Για παράδειγμα πόσες φορές δεν μας έχουν πει ή δεν έχουμε διαβάσει πως ο γάμος είναι ο προορισμός του ανθρώπου πόσο μάλλον της γυναίκας, οπού μέσω αυτού ολοκληρώνεται ο σκοπός της γυναικείας της ύπαρξης; Ο γάμος λένε άλλοι είναι αντίδοτο στη μοναξιά. Αν αποφασίσεις να γίνεις γονιός πρέπει να θυσιαστείς για το καλό των παιδιών σου, όσοι δεν αποκτούν παιδιά, ενώ μπορούν κάποτε θα το μετανιώσουν. Και όσον αφορά τα συναισθήματα έχει γίνει κατανοητό πώς ο πόθος διαρκεί για πάντα εφόσον υπάρχει πραγματική αγάπη, η ευτυχία μπορεί να διασφαλιστεί από τον σύντροφο και άλλες τέτοιες ‘ οδηγίες προς ναυτιλομένους’… Και παντρεύεσαι… και απογοητεύεσαι γιατί τελικά ο πόθος δεν κρατάει για πάντα και τελικά την ευτυχία δεν τη διασφαλίζει ο σύντροφός σου.. Μα γιατί; Εμένα μου τα είπαν αλλιώς; Τα διάβασα στο περιοδικό που απαντούσε ένας ‘επιστήμονας’… Μήπως εγώ κάνω κάτι λάθος, εγώ φταίω και δεν πέτυχε ο γάμος μου.. Τα καταθλιπτικά συναισθήματα σε κατακλύζουν και αποφασίζεις να επισκεφτείς τον ειδικό ο οποίος θα σου απαντήσει πως για όλα φταίει η δική σου μαμά υποσυνείδητα…
Κι όμως δεν φταίει η μαμά μας, ούτε η κακή μας τύχη.. Η κοινωνία έχει διαμορφώσει έτσι την γυναίκα και αντίστοιχα τον άνδρα ώστε να συμπεριφέρεται όπως θα πρέπει, πως ο έρωτας και ο πόθος πρέπει να υπάρχουν σε έναν επιτυχημένο γάμο… όμως εσύ που σε έχει προετοιμάσει και σε έχει κατασκευάσει με τα χαρακτηριστικά αυτά η κοινωνία, βλέπεις πως αποτυγχάνεις να αντεπεξέλθεις σε αυτά που έχεις οριστεί να επιτύχεις και κατακλύζεσαι από αρνητικά συναισθήματα γιατί ο δικός σου γάμος σε σχέση με τον κοινωνικά κατασκευασμένο ευτυχισμένο γάμο απέχει.
Έτσι φτάνεις στο διαζύγιο.. πώς θα το αναγγείλεις στο περιβάλλον σου; Το διαζύγιο είναι συχνά πιο επίπονο για τις γυναίκες παρά για τους άνδρες, πράγμα που οφείλεται στη διαφορά τους ως προς την αντιμετώπιση των πραγμάτων. Πώς έχουν μάθει για την ακρίβεια να αντιμετωπίσουν τα πράγματα, πώς τους πρέπει και πώς η κοινωνία τους έχει υποδείξει πώς να τα αντιμετωπίσουν. Οι άνδρες έχουν μάθει να σκέφτονται: αγαπώ την γυναίκα μου, όμως μπορώ πάντα να βρω μια άλλη γυναίκα αν πρέπει να πάρω διαζύγιο από αυτήν. Μια γυναίκα όμως με τον τρόπο που έχει κατασκευασθεί ότι θα πρέπει να σκεφτεί υποστηρίζει οτι ο γάμος είναι μία μοναδική σχέση που δεν μπορεί να αντικατασταθεί ποτέ, βλέπει το διαζύγιο ως το θάνατο της σχέσης και πιστεύει πως οι γυναίκες χρειάζονται να διατηρούν τις σχέσεις τους για να νιώθουν ολοκληρωμένες, για να νιώθουν ασφάλεια.
Όχι γιατί οι γυναίκες από τη φύση τους είναι ανασφαλείς, απλά έχουν διδαχθεί και έχουν σωματοποιήσει την ανδρική ανάγκη, παρουσία μέσα στο σπίτι…
Ο καθηγητής μου, μου είχε πει πως οι άνθρωποι χωρίζουν για τους ίδιους λόγους, για τους οποίους οδηγήθηκαν στη συντροφικότητα: το καλό χιούμορ που διακρίνει η υποψήφια σύζυγος στο μελλοντικό άντρα της, μετατρέπεται σε σαρκασμό και ειρωνεία αργότερα. Ο ‘χαλαρός και άνετος’ χαρακτήρας προ του γάμου, ξαφνικά μεταμορφώνεται σε επιπολαιότητα αργότερα, ενώ μία δυναμική γυναίκα εύκολα μπορεί να χαρακτηριστεί ανάλγητη και ανέτοιμη για να κρατήσει το σπίτι της. Ο σύντροφος μας είναι 'γίγνεσθαι' και όχι είναι, που σημαίνει ότι δεν είναι στατικός, αλλά μια προσωπικότητα που εξελίσσεται, που δεν δρα για παράδειγμα εγωιστικά σε κάθε περίσταση, αλλά όταν εμφανίζονται ορισμένοι εκλυτικοί παράγοντες. Φυσικά, κάθε διαζύγιο, για τα παιδιά είναι πένθος, όχι όμως κοινωνικό στίγμα. Και ο αποχωρισμός προτιμότερος από μια τοξική σχέση…
Αν θέλουμε λοιπόν να δώσουμε απάντηση στο αρχικό μας ερώτημα πρέπει να αλλάξουμε τους τρόπους με τους οποίους κάνουμε τον κόσμο, δηλαδή τη θεώρηση του κόσμου και τις πρακτικές διεργασίες μέσω των οποίων οι ομάδες παράγονται και αναπαράγονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου